{
    "title": "Radyasyon Etkileri",
    "image": "https://www.radyasyon.gen.tr/images/radyasyonun-etkileri.jpg",
    "date": "23.01.2024 06:30:27",
    "author": "orhan esen",
    "article": [
        {
            "article": "<div><b>Radyasyon etkileri,</b> herkesin bildiği benzeri maddenin en küçük yapı taşı atomdan ileri gelir. Atom ise proton ve nötronlardan meydana gelen bir çekirdek ve çekirdeğin etrafında dönen elektronlardan meydana gelmektedir. Şayet rastgele bir maddenin atom çekirdeğindeki nötronların sayısı proton sayısından fazla miktarda ise çekirdekte istikrarsızlık meydana gelir ve fazla miktarda nötronlar parçalanır. Bu parçalanma sırasında meydana alfa, beta, gama ismi verilen ve çıplak göz ile görülemeyen ışınlar yayar. Bu ışınlara \"radyasyon\" denir.</div><div><br></div><div>Maalesef son zamanlarda natürel model veya teknolojik gelişmeler sonucu üretilen çok edevat radyasyon yaymaktadır. Radyasyon yayan bu maddelere ise ışın etkin madde denir. Biz hiç farkında kalmadan organlarımız, dokularımız çok kez model radyasyonla etkileşime girmektedir. Bu etkileşim ara sıra gözle görülür durumlarda varken ara sıra de hiç haberimiz kalmadan vücudumuzu etkilemektedir. Radyasyon, dalga, elektron veya foton model isimlendirilen enerji paketleri ile yayılan enerjidir ve her daim tabiatta var olan, beraber yaşadığımız bir olgudur. Radyo ve televizyon iletişimini olanaklı kılan radyo dalgaları, endüstride kullanılan x-ışınları ve güneş ışınları gündelik hayatımızda alışmış olduğumuz radyasyon çeşitleridir. Radyasyon ilk çağlardan beri vardır fakat insanlığın radyasyonu keşfetmesi 1896'da Fransız fizikçi Henri Becquerel'ın uranyum tuzunun ışınlar yaydığını değişiklik etmesiyle gerçekleşmiştir. Teknolojinin ve endüstrinin gelişmesiyle de uranyum elementi kullanılmaya başlanmış ve radyasyonun etkileri gitgide artmıştır.</div><div><br></div><div><b>Radyasyonun biyolojik etkileri nelerdir?</b></div><div><br></div><div>Radyasyonun beşer sağlığı üstünde yaratabileceği etkiler uzunca zamandır bilinmektedir. Bu etkilerin bazıları, radyasyon yanıkları, kanser ve gelecek nesillerdeki genetik bozukluklardır. Hatta, çok büyük miktarlarda radyasyon dozuna maruz kalınması şeklinde anlık ölümlere ile görmek mümkündür.</div><div><br></div><div><b>Erken Etkiler</b></div><div><br></div><div>Çok kocaman dozlardaki radyasyon, birkaç saat veya birkaç hafta içinde sıhhat üstünde zararlı etkiler yaratabilir. Bu sistem etkiler, radyasyona maruz kalınmasından çok az bir süre ardından görüldüğü amaçlı Erken Etkiler model isimlendirilir. Erken etkiler, bunaltıcı olabilen radyasyon yanıkları ve radyasyon hastalıklarıdır. Bir veya iki gün içinde toplam 6 Sv doza maruz artan gözlerde de birtakım hasarlar meydana gelebilir. Bu dozda, göz lensleri berraklığını kaybeder ve bulanıklaşmaya başlar. Bu durum katarak model isimlendirilir. Vücudun rastgele bir yerinde bir defada edinilen doz ölçüsü 10 Sv'i aştığı takdirde, 2. Aşama ısı yanıklarının sonuçlarına benzeyen önemli doku hasarları meydana gelir.</div><div><br></div><div><b>Ertelenmiş Etkiler</b></div><div><br></div><div>Radyasyon yanıkları ve hastalıklarına sebep olacak civarı fazla yüksek dozlardaki ışınlamalara maruz kalma olayları nadiren görülmektedir. Ülkemizde de bugüne civarı önemli bir yaralanmayla veya ölümle sonuçlanan rastgele bir olay görülmemekle beraber bilinçsizlik ve gaflet sonucu olan kazalarda birkaç minik radyasyon yanığı olayı tespit edilmiştir. Ne var ki, bu az dozların etkileri yıllar ardından meydana çıkabilir. Bu etkiler, ışınlamaya maruz artan insanın kansere yakalanması veya çocuklarında genetik bozukluklar biçimde kendisini gösterir. Radyasyonun etkileri zamanla meydana çıkmaktadır. Geçmişte yapılmış olan nükleer tabanca denemelerinden ötürü ışın etkin maddelerle yüklenmiş toz bulutları, atmosferin fazla yüksek tabakalarına ve stratosfere yerleşerek, ışın etkin yağışlar şeklinde ağır ağır yeryüzüne inmekte ve çevrenin, bilhassa yüzeysel suların kirlenmesine sebep olmaktadır. Radyasyonun etrafa zararları hudut tanımaksızın yayılmakta ve kilometrelerce uzağa etki etmektedir. En kolay örnekle Ukrayna'daki Çernobil kazası yalnızca Ukrayna'da meydana gelen bir talihsiz kaza model kalmamış çoğu bölgeyi etkilediği benzeri Karadeniz bölgesini de etkilemiştir.</div><div><br></div>"
        }
    ]
}