{ "title": "Radyasyon Zararları", "image": "https://www.radyasyon.gen.tr/images/radyasyonun-zararlari.jpg", "date": "21.01.2024 11:36:26", "author": "Emrah Bulut", "article": [ { "article": "Radyasyon Zararları, Radyasyon, elektromanyetik dalgalar olarak ya da parçacıklar halindeki enerjinin emisyonu yahut enerjinin aktarılmasıdır. Bilindiği üzere maddenin temel yapısını atomlar oluşturur. Atom da proton ve nötronlardan oluşan bir çekirdekle çekirdek çevresinde dönen elektronlardan oluşmaktadır. Eğer, herhangi bir maddenin atom çekirdeğindeki nötronların sayısı, proton sayısına oranla fazlaysa bu maddeler kararsız bir yapı göstermekte ve çekirdekte bulunan nötronlara dönüşerek negatron oluştururlar. Eğer protonlar, nötronlardan fazla olursa protonlar dönüşerek positron oluştururlar. Atom çekirdeği içerisinden ayrılan nöron ve proton maddeleri kararlı olmayan atom çekirdeği gama ışını yatmaktadır. Ağır çekirdekler de alfa ışını yani helyum çekirdekleri oluşturabilir ya da fizyon reaksiyona maruz kalırlar. Bu tepkimelere maruz kalarak parçalanan maddelere ise ‘radyoaktif madde' adı verilir. Çevreye yayılan alfa, beta ve gama ışınlarına da radyasyon adı verilir.

Radyasyon zararları genel olarak yapılan araştırmalarla birlikte oluşturulan zararı çok fazla olmaktadır. Radyoaktif kirleticiler özellikle insan sağlığında, hayvan sağlığı ve bitki sağlığına olumsuz etkiler oluşturarak çevreyi, ekolojik dengeyi bozar. Bunların yanı sıra radyasyon zararları olarak, canlılarda genetik değişiklere de yol açar. Radyasyonun etkisi cinse, yaşa ve organlara göre değişiklik göstermektedir. Özellikle göz en fazla etkilenen organ olmakta olmaktadır ve gözde görme zayıflığı oluşumu, katarakt oluşumu ve göz uyumunun azalmasına sebebiyet verir. Deri radyasyonun zararların karşı daha dayanıklıdır. Radyasyonun zararları genel olarak zaman içerisinde belirir, radyasyon da ani olarak meydana gelen etkiler sadece atom bombalarının neden olduğu ölümler ve yüksek radyasyona bağlı olarak gerçekleşen yanmalar şeklinde belirir.

Radyasyon zararları, yüksek dozlarda radyoaktiviteye maruz kalındığında daha kötü sonuçlar ortaya çıkarır. Radyasyona bağlı olarak meydana gelen değişiklikler vücutta üreme hücrelerinde ortaya çıkar, radyasyonun zararları gelecek kuşaklara bu yolla ulaşır. Yüksek radyasyona maruz kalmak, radyasyonun oluşturduğu hastalıklara neden olur, mide bulantısı meydana getirir, yorgunluk oluşturur, kusma belirtileri ortaya koyar, ishal oluşturur, saç dökülmesi belirtileri oluşturur, kan kaybı oluşturur, ağız ve boğazda yaralar meydana getirir, iltihaplar ve enerji kaybı gibi zararlara sebep olur. Bütün vücudun radyasyona maruz kalmasından 10 dakika sonrasında ilk belirtiler ortaya çıkar. Çoğu radyasyon vakaların da ölüm iki hafta içerisinde gerçekleşir. Radyoaktif maddeler vücut içerisinde bütün organları etkiler fakat özellikle de hızlı bir şekilde çoğalan hücreler radyasyona ani olarak cevap vermektedir. Örnek verecek olursak eğer deride kızarıklık oluşumu, ülserasyon oluşumu, üreme hücrelerinde sterilizasyon oluşumu, gözde katarakt oluşumu, saçlı deride saç dökülmesi oluşumunu, bağırsaklarda ishal ve bulantı bu radyasyondan dolayı oluşan reaksiyonlara verilecek olan örnektir. Reaksiyon bazı hücrelerde radyasyona oldukça geç cevap vermektedir. Beyin de omurilik gibi dokularda onarım aşırı derecede zor gerçekleşmektedir. Radyasyonun geç etkileri seneler sonra ortaya çıkmaktadır. İkincil kanser oluşumu radyasyonun bu zararına en güzel örnek olarak gösterilir. Radyasyon zararları hiçe sayılmadan kontrol altına alınması gerekmektedir.
" } ] }