Radyasyon Işınları
Radyasyon ışınları, tanım olarak gerek elektromanyetik dalgalar gerekse parçacıklar şeklinde enerji iletimi veya aktarımıdır. Radyoaktif özellikteki maddelerin alfa, beta ve gama şeklinde yaydıkları ışınlara veya uzayda yayılan herhangi bir elektromanyetik ışınım meydana getiren unsurların tümüne radyasyon ışınları denilir. Bir maddenin atom çekirdeğinde bulunan nötronların sayısı proton sayısına göre fazla olması halinde, bu madde kararsız bir yapı göstereceğinden dolayı çekirdeğinde bulunan nötronlar alfa, beta ve gama ışınları yayarak parçalanacak ve çevresine radyoaktif ışınımlar verecektir.
Tarihçe olarak radyasyon ışınlarını ilk keşfeden kişi, Fransız fizikçi Antonie Henri Becquerel olarak tarihe geçmiştir. Henri Becquerel ilk defa uranyum tuzunun görünmeyen ışınımlar yaydığını keşfetmiş, bundan yaklaşık iki sene sonra da Merie Curie ve eşi Pierre Curie uranyum elementi ile bazı deneyler yaparken Henri becquerel'in belirttiği ışınlara rastlamışlardır, yaptıkları bu deneylerde polonyum ve radyum oluştuğunu görmüşler ve bu iki elementi ilk keşfeden kişi olarak tescil edilmişler ve polonyum özellikle de radyumun daha fazla radyasyon ışınımları yaydığını gözlemişlerdir. Oluşum ve yayılım olarak radyasyon ışınımları üç kısımda incelenmektedir.
Alfa ışınları: Bir atom çekirdeğinin parçalanması ile ortaya çıkan iki proton ve iki nötrondan oluşan helyum çekirdeklerine alfa parçacıklar denilir, alfa ışınları bu parçacıkların yayılımı ile oluşur.
Beta ışınları: Beta ışınları da alfa ışınları gibi atom çekirdeğinin parçalanmasından oluşur, bu parçalanma sonunda 2 proton değil de bir elektron yahut bir pozitron ayrılır, bu elektronda çekirdeğinin içindeki nötronun protona dönüşmesinden oluşur ve bu da atomun kendi elektronu olmaz. Çekirdeğin bir protonunun bir nötrona dönüşmesinden bir pozitron oluşur, çekirdekte oluşan bu elektronlara beta-parcacıkları, pozitronlara ise beta+ parçacıkları denilir. Bu parçacıklardan ise beta+ ve beta-radyasyon ışınları oluşur.
Gama ışınları: Gama ışınları dalga boyu olarak daha kısa olmasına rağmen ışık gibi fotonlardan meydana gelir ve ışık hızı ile yayılım yapar. Atom çekirdeğinden bir alfa veya bir beta parçacığının ayrılmasından sonra çekirdekte fazladan enerji oluşumu meydana gelir. Gama ışınları, atomun çekirdekte fazladan oluşan enerjinin çekirdeğinden ayırması ile meydana gelir. Yüksek enerji seviyesine sahip bulunan atom çekirdeğinin yapısı kararsız olur, kararlı bir yapıya sahip olmak için çekirdekten devamlı enerji ayrılır ve gama ışınları da çekirdekten ayrılan elektromanyetik enerjidir, enerji seviyesi oldukça yüksek olan baryum atomu kararsız yapıda bir atomdur ve gama ışınları olarak çekirdekten ayrılır.
Zararsız radyasyon ışınları: Alfa beta ve gama ışınları elektromanyetik yayılımın en üst bandında yer alırlar ve insan sağlığına oldukça zararlıdırlar. Bu yayılımın bir alt bandında yer alan x ışınları da insan sağlığına zararlı radyasyon ışınlarıdır, x ışınlarının bir alt bandında yer alan morötesi ışınlar cilt kanseri dahil olmak üzere birçok rahatsızlık yaptığı bilinmektedir, morötesi ışınınmların bir altı olan normal görünür ışık herhangi bir zararlı etkileri bilinmemektedir, dahası görebilmemiz için bu ışığa ihtiyacımız da vardır ve zararsız radyasyon ışınları sınıfına dahildir. Görünür ışığın hemen alt bantları ise mikrodalgalar ve radyo dalgalarıdır, buna örnek olarak da mikrodalga fırınlar, cep telefonları, baz istasyonları örnek gösterilebilir. Radyasyon ışınları parçacık tesirli veya elektromanyetik ışınım olsun birçok zararlarının yanı sıra tıpta oldukça faydalı alanlarda da kullanılmaktadır.
20.01.2024 04:16:00
Radyasyon Işınları ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
