Radyasyon Türleri ve Zararları

Radyasyon, enerji yayılımını ifade eden bir kavramdır ve farklı türleriyle günlük yaşamda sıkça karşılaşılır. Radyoaktif maddelerin yaydığı alfa, beta ve gama ışınları gibi iyonlaştırıcı radyasyonlar, insan sağlığı ve çevre üzerinde çeşitli etkilere sahiptir. Bu yazıda radyasyonun tanımı, kaynakları, türleri ve zararları ele alınmaktadır.
Radyasyon Türleri ve Zararları
15 Eylül 2024

Radyasyon ve Tanımı


Radyasyon, diğer adıyla ışınım, parçacıklar halinde ya da elektromanyetik dalgalar şeklindeki enerji yayımını ifade eder. Radyoaktif maddelerin çevreye alfa, beta ve gama gibi ışınlar yayması ya da uzaya yayılmış elektromanyetik ışınım oluşturan unsurların hepsi radyasyon olarak tanımlanır. Bir maddenin atom çekirdeğinde bulunan nötronların miktarı, proton miktarına göre fazla olursa, bu durum kararsız bir yapı sergiler ve çekirdekte bulunan nötronlar alfa, beta ve gama gibi ışınlar yayarak parçalanır. Bu şekilde etrafına ışın saçarak parçalanan maddeler radyoaktif madde olarak tanımlanır.

Radyasyonun Kaynakları


Günümüzdeki teknolojik gelişmeler nedeniyle üretilmiş olan birçok cihaz radyasyon yayar. Bu durumda, farkında olmadan dokularımız ve organlarımız radyasyondan etkilenir. Nadiren bu etkileşim gözle görünür olabilir. Endüstride kullanılan X ışınları, iletişimde kullanılan radyo dalgaları ve güneş ışınları günlük yaşamda insanları etkileyen radyasyon türleridir. Tarih boyunca var olan radyasyon, ilk defa 1896 yılında Fransız fizikçi Henri Becquerel tarafından keşfedilmiştir.

Radyasyon Türleri


İyonlaştırıcı Radyasyon

İyonlaştırıcı radyasyon, girdikleri ortamda iyonları ayrıştıran radyasyon türüdür ve iki türde olur:
  • Elektromanyetik Radyasyon: Bunlar gama ve X ışınlarıdır. Dalga boyları küçük olmasına rağmen enerjileri yüksektir. Gama ışınlarında manyetik alanda sapma olmadığından belirli bir elektrik yükü taşımazlar. X ışınları ise hızlandırılan yüksek atom numaralı elektronların hedef atomların çekirdeklerine yaklaşmaları sırasında yavaşlamaları sonucunda oluşur.
  • Parçacıklı Radyasyon: Bunlar alfa ve beta ışınlarından oluşur. Bu ışınlar atomun çekirdeğinde meydana gelen radyoaktif ışınlardır ve belirli bir kütleye sahiptirler.
  • Serbest Nötronlar: Radyasyonla oluşmuş olan yüksüz parçacıklardır. Bu nedenle her maddeye kolayca girerler. Doğrudan iyonlaştırıcı etkileri yoktur. Girdikleri maddelerdeki nötronlarla etkileşime girerek alfa, beta ve gama ışınları meydana getirirler.

İyonlaştırıcı Olmayan Radyasyon

  • Optik Radyasyon: Bunlar ultraviyole ışınlardır ve temel kaynağı güneş ışınlarıdır. Güneş tam doğduğunda bol miktarda ultraviyole ışın yayar. Bu ışınlardan beyaz elbise giyilerek korunmak mümkündür. Bazı durumlarda yansıma yoluyla da etkili olabilir. Bu ışınlar derinlere inmediğinden genellikle cilt ve gözleri etkiler.
  • Elektromanyetik Radyasyon (EMR): Mobil ve cep telefonları, radyo dalgaları, mikrodalgalar, bilgisayarlar ve trafolar gibi cihazlar bu gruba dâhildir.

Radyasyonun Zararları

Radyasyon, hücredeki genetik materyal olan DNA'yı parçalayacak miktarda enerji taşır. Bu nedenle DNA parçalanır ve hücreler ölür. Bu, dokuların zarar görmesine ve sonuçta kansere neden olabilir. Doğaya gelişigüzel yayılan radyoaktif maddeler insanların, bitki ve hayvanların sağlığını olumsuz etkiler. Dolayısıyla çevre ve ekolojik dengeyi bozar. Canlılarda genetik değişimlere neden olurken, vücutta alıcı değişimler yapabilir. Gelişme çağındakilerde genellikle görme bozukluğu ve katarakt gibi sorunların görülmesine neden olabilir. Radyasyonun olumsuz etkileri zaman içinde belirgin hale gelir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
soru
Şenalp 04 Ağustos 2024 Pazar

Radyasyonun cilt ve gözlerimizi etkileyebileceği söyleniyor, güneşin yaydığı ultraviyole ışınlardan korunmak için ne tür önlemler almalıyız? Güneş tam doğduğunda beyaz elbise giymek yeterli olur mu?

Cevap yaz
1. Cevap
cevap
Admin

Merhaba ޞenalp,

Radyasyon ve ultraviyole (UV) ışınlarından korunmak çok önemli. Güneşin zararlı etkilerinden korunmak için alabileceğiniz bazı önlemler şunlardır:

1. Güneş Kremi: Güneşe çıkmadan önce en az 30 SPF (Güneş Koruma Faktörü) olan bir güneş kremi kullanın. Bu, cildinizi UVB ve UVA ışınlarından koruyacaktır.

2. Koruyucu Giysiler: Beyaz elbise giymek bir dereceye kadar yardımcı olabilir, fakat tam koruma sağlamaz. UV korumalı giysiler tercih edin. Uzun kollu giysiler, şapka ve güneş gözlüğü kullanmak da önemlidir.

3. Gölge: Güneşin en dik geldiği saatlerde (10:00-16:00 aralığı) dışarıda olmaktan kaçınmaya çalışın.

4. Güneş Gözlükleri: UV korumalı güneş gözlükleri kullanarak gözlerinizi de koruyabilirsiniz.

Umarım bu önlemler size yardımcı olur. Güneşin zararlı etkilerinden korunmak için dikkatli olmak çok önemlidir.

Sağlıklı günler dilerim!

Çok Okunanlar
Radyasyon Çeken Bitkiler
Radyasyon Çeken Bitkiler
Doğal Radyasyon Nedir?
Doğal Radyasyon Nedir?
Radyasyon Değerleri?
Radyasyon Değerleri?
Haber Bülteni
Popüler İçerik
İyonlaştırıcı Radyasyon Nedir?
İyonlaştırıcı Radyasyon Nedir?
Işın Tedavisi Radyasyon Yayar mı?
Işın Tedavisi Radyasyon Yayar mı?
Radyasyonun Beyne Zararları
Radyasyonun Beyne Zararları
Telefon Radyasyon Radyasyondan Korunma Yolları
Telefon Radyasyon Radyasyondan Korunma Yolları
Radyasyon Onkolojisi Nedir ve Zararları Nelerdir?
Radyasyon Onkolojisi Nedir ve Zararları Nelerdir?
Güncel
Radyasyon Nedir Zararları Nelerdir?
Radyasyon Nedir Zararları Nelerdir?
Güncel
Radyasyondan Korunma Yolları
Radyasyondan Korunma Yolları
Güncel
Derin Dondurucu Radyasyon Yayar mı?
Derin Dondurucu Radyasyon Yayar mı?
Radyasyon Fiziği ve Özellikleri
Radyasyon Fiziği ve Özellikleri
Radyasyon Ölçümü Radyasyon Oranı
Radyasyon Ölçümü Radyasyon Oranı
Mr Da Radyasyon Var mı?
Mr Da Radyasyon Var mı?
Kaya Tuzu Radyasyon Radyasyon Atmak İçin Kür
Kaya Tuzu Radyasyon Radyasyon Atmak İçin Kür
Kaktüs Radyasyon Nedir?
Kaktüs Radyasyon Nedir?
Radyasyon Birimi
Radyasyon Birimi
Radyasyon Çeşitleri Nelerdir?
Radyasyon Çeşitleri Nelerdir?
Vücuttaki Radyasyon Nasıl Atılır?
Vücuttaki Radyasyon Nasıl Atılır?
Kozmik Radyasyonun Zararları
Kozmik Radyasyonun Zararları
Radyasyon Emen Bitkiler Nelerdir?
Radyasyon Emen Bitkiler Nelerdir?
Kemoterapi Alan Kişi Radyasyon Yayar mı?
Kemoterapi Alan Kişi Radyasyon Yayar mı?
Radyoterapi Radyasyon Yayar mı?
Radyoterapi Radyasyon Yayar mı?
Tomografiden Sonra Radyasyon Vücuttan Nasıl Atılır
Tomografiden Sonra Radyasyon Vücuttan Nasıl Atılır
Radyasyon Kirliliği ve Korunma Yolları
Radyasyon Kirliliği ve Korunma Yolları
Televizyon Radyasyon Yayar mı?
Televizyon Radyasyon Yayar mı?
Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği
Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği
Röntgen Radyasyon
Röntgen Radyasyon
Emar Radyasyon
Emar Radyasyon