| Akut radyasyon sendromu, kısa bir dönem içerisinde yüksek miktarlarda radyasyon ile karşı karşıya kalan kimselerde ortaya çıkan bir hastalık çeşididir. 1940'lı yıllarda atılmış olan atom bombası sonrasında Japonya'daki Hiroshima ve Nagasaki bölgelerinde yaşayan kişiler ve 1986 yılında Rusya'daki Çernobil patlaması sırasında görev alan itfaiyeci ve çalışanlarda akut radyasyon sendromu hastalığı ortaya çıkmıştır.
Akut Radyasyon Sendromu Gelişme Riski Kimlerde Daha Fazladır?
- Maruz kalınan radyasyon dozunun oldukça yüksek olması (Akciğer grafisindeki doz fazlasıyla düşüktür)
- Radyasyon ışınlarının derin bölgelere işlemesi
- Radyasyon ışınlarının vücudun çoğunluğuna nüfuz etmesi
- Radyasyon ışınlarının hızlı bir şekilde alınması
Akut Radyasyon Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Bu gibi belirtiler akut radyasyon sendromunun oluşmasından dakikalar sonra ortaya çıkabileceği gibi, günler sonra da kendisini belli edebilmektedir. Bu belirtilerin görülmesinden sonra akut radyasyon sendromu hastalığına yakalanan kişi kendisini kısa bir süreliğine iyi hissedebilir ve gayet sağlıklıymış gibi bir görüntü verebilir. Ancak bu kısa süre sonrasında kişide tekrardan akut radyasyon sendromu belirtileri ortaya çıkmaya başlar.
- İştahda azalma
- Vücut ısısında artış
- Mide bulantısı
- Kusmalar
- İshal
- Nöbet ve komaya kadar gidebilen ciddi belirtiler görülebilmektedir.
- Akut radyasyon sendromu hastalığına yakalanmış olan kişilerde cilt hasarı da oluşabilmektedir. Akut radyasyon sendromuna bağlı olarak görülen cilt hasarları kısa süre sonrasında kaşıntı, kızarıklık ve şişme olarak kendisini belli etmektedir. Daha sonraları saç dökülmeleri yaşanabilmektedir. Bu cilt hasarlarının düzelmesi, akut radyasyon sendromunun derecesine ve alınan radyasyon ışınlarının dozuna bağlı olarak değişmektedir.
Akut Radyasyon Sendromunun Tedavisi
Akut radyasyon sendromu tedavisi, maruz kalınan radyasyon miktarına ve belirtilerin şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Tedavi yöntemleri şu şekildedir:- Destekleyici bakım: Hasta, sıvı ve elektrolit dengesinin korunması için intravenöz (IV) sıvılar alabilir. Ayrıca, enfeksiyon riskini azaltmak için antibiyotikler ve kan transfüzyonları gerekebilir.
- Koloni-stimüle edici faktörler: Bu ilaçlar, kemik iliğinin beyaz kan hücreleri üretimini artırarak enfeksiyon riskini azaltabilir.
- Anti-radyasyon ilaçları: Potasyum iyodür gibi bazı ilaçlar, radyasyonun tiroid bezine zarar vermesini önleyebilir.
- Maruziyetin azaltılması: Radyasyon kaynağından uzaklaşmak veya koruyucu giysiler giymek, maruziyeti azaltabilir.
Sonuç
Eğer akut radyasyon sendromuna bağlı acil bir durum gelişmiş ise mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekmektedir. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın seyrini olumlu yönde etkileyebilir ve komplikasyonların önlenmesine yardımcı olabilir.
|
.jpg "Radyasyonun Etkileri ve Zararları")
Akut radyasyon sendromu belirtileri hemen mi başlıyor yoksa günler sonra da ortaya çıkabilir mi? Benzer bir durumda bu belirtileri kendimde fark edersem ne yapmalıyım?
Cevap yazMerhaba Çakır,
Akut radyasyon sendromu (ARS) belirtileri maruz kalınan radyasyon dozuna bağlı olarak hemen veya günler sonra ortaya çıkabilir. Yüksek doz radyasyona maruz kalınması durumunda belirtiler genellikle dakikalar ya da saatler içinde başlar. Daha düşük dozlarda ise belirtilerin ortaya çıkması günler hatta haftalar alabilir.
Eğer kendinizde ARS belirtileri fark ederseniz, öncelikle sakin kalmaya çalışın ve hemen bir sağlık kuruluşuna başvurun. Radyasyon maruziyetini kesinleştirmek ve uygun tedaviye başlamak için profesyonel yardım almak önemlidir. Ayrıca, maruz kalmış olabileceğiniz kaynağı da yetkililere bildirmeyi unutmayın.
Sağlıklı günler dilerim!